Ljóðasetur Íslands

Sigurður Helgi flytur eigin ljóð á ljóðakvöldi


Ljóðahátíðin Glóð
Í kjölfar þessara vel heppnuðu ljóðakvölda var ákveðið að útvíkka hugmyndina og halda nokkurra daga ljóðahátíð á Siglufirði. Tilgangur hennar átti að vera sá að Siglfirðingar fengju að kynnast ýmsum af helstu ljóðskáldum landsins og að veita siglfirskum listamönnum, skáldum sem öðrum, vettvang til að koma sínu efni á framfæri. Einnig var lögð áhersla á að börn og unglingar staðarins yrðu virkir þátttkendur í hátíðinni.  Hátíðin fékk nafnið Glóð í höfuðið á ungmennafélaginu og ljóðlistinni.

Haustið 2007 var fyrsta hátíðin haldin og lukkaðist hún ljómandi vel, þekktir listamenn sem og heimamenn komu fram, flutt voru ljóð fyrir nokkur hundruð manns m.a. í skólanum, á dvalarheimilinu, á ljóðakvöldum og á vinnustöðum auk þess sem boðið var upp á námskeið og sérstakar ljóðadagskrár. Hefur hátíðin verið haldin á hverju hausti síðan og meðal þeirra sem þar hafa komið fram má nefna ljóðskáldin Þórarinn Eldjárn, Sigurbjörgu Þrastarsóttur, Aðalstein Ásberg Sigurðsson, Ara Trausta Guðmundsson, Kristján Kristjánsson og Inga Steinar Gunnlaugsson, leikarana Sigurð Skúlason og Elfar Loga Hannesson, tónlistarmennina Þröst Jóhansson og Þórarinn Hannesson og ýmsa fleiri.

Þórarinn Eldjárn á ljóðahátíðinni Glóð 2008

Hugmyndin að Ljóðasetri Íslands
Hugmyndin að stofna sérstakt ljóðasetur kviknaði haustið 2008. Þórarinn, forstöðumaður setursins, átti húseign í miðbæ Siglufjarðar, þar sem hann hafði verið með verslunarrekstur, en vantaði nýtt hlutverk fyrir húsið. Þetta haust var Elfar Logi, bróðir Þórarins, á Siglufirði að leikstýra hjá Leikfélagi Siglufjarðar og bjó hjá Þórarni. Kvöld eitt voru þeir bræður að spá í hvernig væri hægt að nýta þetta skemmtilega hús þegar Logi kom með þá hugmynd að setja á fót sérstakt ljóðasetur. Það væri rökrétt framhald af því sem hefði verið að gerast í málefnum ljóðsins á Siglufirði undanfarin ár og ekki væri til hliðstætt setur eða stofnun á landinu. Þetta kvöld voru svo lögð drög að uppbyggingu og starfsemi setursins og undirbúningur hófst í kjölfarið.

Elfar Logi hugmyndasmiður og fastagestur á Glóð

Uppbygging setursins
Húsnæði var fyrir hendi eins og áður sagði en það þarfnaðist nokkurra breytinga svo það hentaði starfseminni betur og breytingar kosta peninga. Þórarinn fór því í það að kynna hugmyndina og afla fjár til að hún gæti orðið að veruleika. Jafnframt var hafist handa við breytingar á húsnæðinu með þá von í hjarta að fjármagn fengist. Menningarsjóður Sparisjóðs Siglufjarðar og Fjallabyggð veittu fljótlega svolitla peninga til verksins og síðar Kiwanisklúbburinn Skjöldur á Siglufirði og Menningarráð Eyþings til afmarkaðra verkefna þegar uppbygging var komin vel á veg en megnið af fjármagninu kom þó frá Þórarni sjálfum. Stefnt var að opnun sumarið 2009 en þegar uppbygging var nýhafin varð mikið vatnstjón í húsnæðinu og syrti þá heldur í álinn og ljóst var að uppbyggingin yrði mun dýrari og tímafrekari en upphaflega stóð til.

Húsið var illa farið eftir vatnstjónið og m.a. þurfti að endurnýja veggklæðningar

En ekki kom til greina að gefast upp og Þórarinn kafaði dýpra í vasana, þeir eru djúpir hjá kennurunum eins og allir vita!, og fann fleiri tíma í sólarhringnum svo vinnan gæti haldið áfram og draumurinn orðið að veruleika. Klæða þurfti flesta veggi upp á nýtt, mála allt hátt og lágt, skipta um gólfefni að hluta, innréttingar sem átti að nota eyðilögðust og ýmsa hluti þurfti að hugsa og vinna upp á nýtt. En með ómetanlegri aðstoð ýmissa aðila þá gekk þetta allt fyrir rest.  Munar þar mest um vinnuframlag Guðmundar Skarphéðinssonar, tengdaföður Þórarins, sem var vakinn og sofinn yfir verkefninu og vinnu og ráðleggingar yfirsmiðsins Sigurbjörns Ragnars Antonssonar. Auk þess lögðu ýmsir iðnaðarmenn fram vinnu sína og tæki og verður þeim seint full þakkað.

Húsnæðið tók miklum breytingum áður en hægt var að opna

Söfnun muna og bóka
Strax þegar hugmyndin að Ljóðasetri Íslands var fædd hófst Þórarinn handa við að safna að sér ljóðabókum og ýmsu öðru sem tengist ljóðlistinni. Heimsóknir í Góða hirðinn og Kolaportið urðu að föstum lið í öllum suðurferðum og kom Þórarinn oft klifjaður þaðan, ættingjar, vinir og kunningjar sem heyrt höfðu af hugmyndinni gaukuðu að honum bókum, úreltar bækur í skólum og á bókasöfnum voru sem gull í augum hans og öðluðust nýtt líf, myndir af skáldum, hljómplötur með upplestri, gömul póstkort, blaðaúrklippur, veggspjöld og ýmislegt fleira sem varð á vegi Þórarins var bjargað frá glötun eða fest kaup á fyrir setrið. Bækurnar vógu þó þyngst í þessum innkaupum en einnig fékk setrið mikið af þeim gefins. Vegleg gjöf kom frá Bókasafni Siglufjarðar, strax í upphafi meðgöngunnar, merkar bækur sem sóma sér vel í sýningarrými setursins sem og í bókasafni þess og tveimur árum síðar barst einnig vegleg gjöf frá Bókasafni Kópavogs. Þegar viðtöl við Þórarinn um hugmyndina að Ljóðasetrinu fóru að heyrast og birtast í útvarpi og sjónvarpi bárust bækur héðan og þaðan, frá skáldum, ættingjum skálda og öðru góðu fólki sem vildi leggja uppbyggingunni lið.

Brot af bókum og myndum setursins á sýningu á ljóðahátínni Glóð 2008

Glæsileg og fjölmenn vígsluathöfn 8. júlí 2011

Vígsluathöfn Ljóðaseturs Íslands var hin glæsilegasta í alla staði og ekki vantaði fólkið til að upplifa viðburðinn. Aðstandendur setursins telja að tekist hafi að slá hinn rétta tón strax í upphafi þ.e. léttan, afslappaðan og heimilislegan brag. Fullt var út úr dyrum og einnig var staðið úti á gangstétt þar sem komið hafði verið fyrir hátalara svo gestir gætu heyrt það sem fram fór innandyra. Þórarinn forstöðumaður og frumkvöðull setursins stjórnaði dagskránni og sagði frá uppbygginu þess og fyrirhugaðri starfsemi þar. Höfðinginn Páll Helgason flutti eigið ljóð, sem samið er í anda Hávamála og fjallar um lífið og landnámið hér nyrst á Tröllaskaga, mjög áhrifamikið en glettið í anda Páls og færði setrinu svo glæsilega gjöf frá sér og fjölskyldu sinni.

 

Þórarinn Eldjárn var sérstakur gestur á opnunni, flutti hann hugleiðingu um ljóðið og mikilvægi þess og lagði út frá Gíslasögu. Flutti hann svo tvö ljóða sinna við afar góðar undirtektir. Kvæðamannafélagið Fjallahnjúkar fluttu þrjú íslensk kvæðalög, þar af tvö við texta Páls Helgasonar. Gott fólk kom færandi hendi, bæjarstórinn í Fjallabyggð færði setrinu styrk og góðar kveðjur frá bæjarstjórn og formaður Siglfirðingafélagsins, Rakel Björnsdóttir, færði setrinu styrk frá félaginu auk ljóðaþýðinga sem unnar voru vegna bókamessunar í Frankfurt. Kærar þakkir til þessara aðila og annarra sem fært hafa setrinu gjafir síðustu daga. Þórarinn flutti því næst ljóð og góðar kveðjur frá ljóðskáldunum Matthíasi Johannessen og Sigurbjörgu Þrastardóttur, ljóð sem ekki hafa heyrst opinberlega áður og gerði grein fyrir stórfenglegri bókagjöf sem setrinu barst á vordögum. Þar er um að ræða ljóðabókasafn sem var í eigu Baldurs Pálmasonar, útvarpsmanns, og telur nokkur hundruð ljóðabækur. Arnold Bjarnason, barnabarn sr. Bjarna Þorsteinssonar, fjármagnaði kaup á þessu safni og færði setrinu að gjöf til minningar um afa sinn sr. Bjarna. Kunna aðstandendur setursins Arnold bestu þakkir fyrir þessa höfðinglegu gjöf sem hafði að geyma marga dýrgripi.

Frú Vigdís Finnbogadóttir veitti okkur svo þann heiður að vígja setrið og var það afskaplega ánægjulegt því þar fer kona með svo góða nærveru og sterkar skoðanir á íslenskri ljóðlist og mikilvægi hennar fyrir okkur sem þjóð að það var í raun ekki hægt að hugsa sér þessa stund án hennar. Lýsti hún yfir mikilli ánægju með framtakið og fannst í raun einkennilegt að ekki væri komið svona setur í hvern landsfjórðung eins stóran sess og ljóðið skipar í sögu okkar. Lýsti hún svo setrið formlega opið um leið og hún afhenti setrinu ljóðabók með afar merkilega sögu. Að því loknu var boðið upp á kaffiveitingar og gestir skoðuðu sig um.